دلیل انفجار در بندرعباس چه بود و چه زمانی رخ داد؟ در روز ششم اردیبهشت ۱۴۰۴، حادثهٔ دردناکی در قلب یکی از مهمترین بنادر ایران رخ داد. انفجار عظیمی در محوطهٔ کانتینری سینا، متعلق به بخش خصوصی در بندر شهید رجایی، نه تنها ساختمان‌ها را لرزاند. بلکه زندگی دهها خانواده را تحت تأثیر قرار داد. دود نارنجی غلیظی که آسمان بندرعباس را پوشاند، سؤالات زیادی دربارهٔ ایمنی تأسیسات بندری و نظارت بر شرکت‌های خصوصی را مطرح کرد. که در ادامه این مطلب آن را از جهات مختلف بررسی خواهیم نمود با ما همراه باشید.
دلیل انفجار در بندرعباس چه بود؟
پس از گذشت یک روز، هنوز پاسخ قطعی برای این سؤال وجود ندارد. اما برخی کارشناسان حدس می‌زنند مخزنی حاوی بنزین، گازوییل بوده که از آن برای سوخت کشتی‌ها استفاده می‌شده است. که در نهایت بر اثر گرمای شدید یا یک جرقهٔ کوچک آتش گرفته است. شایان ذکر است که بنزین و گازوییل به شدت آتشگیر هستند. و اگر در معرض جرقه یا گرمای زیاد قرار بگیرند، می‌توانند در کسری از ثانیه منفجر شوند. ولی برخی دیگر حدس می‌زنند مخزن حاوی آمونیاک (یک مادهٔ شیمیایی با بوی تند است) بوده که در تماس با هوا یا آب واکنش شیمیایی خطرناکی نشان می‌دهد.
البته ناگفته نماند که برخی رسانه‌های خارجی نیز مدعی شدند که ممکن است در محل حادثه مواد منفجرهٔ نظامی وجود داشته باشد. اما مقامات کشورمان این موضوع را کاملاً تکذیب کردند. آنها گفتند تمام مواد موجود در بندر، کالاهای تجاری عادی بوده، اما برخی از آنها به دلیل خطرناک بودن نیاز به نگهداری ویژه داشتند. متأسفانه، شرکت‌های ذی‌ربط این مواد را به درستی انبار نکرده بودند که منجر به وقوع این حادثه شده است.
دلیل انفجار مخازن اسکله در بندر عباس
اغلب مخازن اسکلهٔ بندرعباس برای ذخیرهٔ سوخت کشتی‌ها یا مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مخازن باید به طور منظم بررسی و تعمیر شوند، اما به نظر می‌رسد برخی از آنها سالهاست بدون نگهداری مناسب رها شده‌اند. کارگران بندر می‌گویند مخزن منفجر شده قدیمی بود. و احتمالاً زنگ زده یا سوراخ شده بود. لذا اگر مواد داخل مخزن نشت کنند و با هوای گرم تماس پیدا نماید، خطر انفجار به شدت افزایش می‌یابد.
البته بنابر اذهان بعضی از افراد، برخی کانتینرهای موجود در اسکله حاوی مواد شیمیایی غیرمجاز بودند. مسئولان سازمان گمرک ایران تأیید کردند که این کانتینرها بدون دریافت مجوزهای لازم وارد بندر شده و به طور غیرقانونی انبار شده بودند. وقتی آتش‌سوزی شروع شده، این مواد شیمیایی باعث شدند آتش به سرعت در سراسر محوطه پخش شود. ناگفته نماند که آتشنشانان برای مهار آتش با مشکلات زیادی روبه‌رو بودند، چون نمی‌دانستند دقیقاً چه موادی در حال سوختن است و چگونه باید آن را خاموش کنند.
البته ساکنان این منطقه می‌گویند چند روز قبل از انفجار، بوی تند و زننده‌ای در اطراف بندر استشمام می‌شد، اما کسی به آن توجه نکرد. کارشناسان می‌گویند این بو احتمالاً از نشت آمونیاک یا گوگرد بود که اگر سریعتر شناسایی می‌شد. شاید از وقوع این فاجعه جلوگیری می‌کرد. بنابراین این موضوع نشان می‌دهد سیستم‌های هشداردهنده در بندر به اندازهٔ کافی مجهز و پیشرفته نبوده‌اند.
مطالب پر بازدید:نقش کارخانه ها در آلودگی هوا و عوامل اصلی آلودگی هوا چیست؟
علت اصلی انفجار بندرعباس مشخص شد!
اگرچه تحقیقات هنوز ادامه دارد، اما بیشتر کارشناسان معتقدند علت اصلی انفجار، بی‌احتیاطی شرکت‌های خصوصی در نگهداری مواد خطرناک بوده است. مخزن منفجر شده احتمالاً حاوی ترکیبات نفتی بسیار اشتعال‌زا بوده که در دمای بالای بندرعباس به نقطهٔ انفجار رسیده است. ناگفته نماند که سازمان گمرک ایران تأیید کرد که برخی شرکت‌ها بدون رعایت پروتکل‌های ایمنی، مواد خطرناک را در محوطهٔ بندر انبار می‌کردند. و این موضوع برای سال‌ها نادیده گرفته شده بود.
لازم به ذکر است که شایعاتی دربارهٔ وجود آمونیوم نیترات (همان ماده‌ای که در انفجار بیروت نقش داشت) در کانتینرها مطرح شد، اما کارشناسان اعلام کردند که هیچ مدرکی دال بر وجود این ماده پیدا نکرده‌اند. با این حال، دود نارنجی رنگ نشان می‌دهد که قطعاً موادی شیمیایی در محل وجود داشته‌اند. که معمولاً در محموله‌های تجاری عادی دیده نمی‌شوند. احتمالاً این مواد شامل ترکیبات گوگردی یا نیتروژنی بودند که در اثر سوختن، دود رنگی تولید می‌کنند.
دود نارنجی چه سرنخ های از انفجار بندرعباس می دهد؟
رنگ نارنجی دود یکی از عجیب ترین نشانه‌های این حادثه بود. اغلب این نوع دود زمانی دیده می‌شود. که مواد شیمیایی خاصی مانند گوگرد یا ترکیبات نیتروژن بسوزند. مثلاً اگر آمونیاک (ماده‌ای که در کودهای شیمیایی استفاده می‌شود) آتش بگیرد، دود نارنجی یا قرمز تولید می‌کند. در انفجار مهیب بیروت در سال ۲۰۲۰ نیز دود نارنجی مشابهی دیده شد، چون آمونیوم نیترات موجود در انبارها منفجر شده بود.
کارشناسان محیط زیست هشدار دادند که استنشاق این دود می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شدید، سرفه‌های مزمن و حتی مسمومیت شود. آنها به مردم توصیه کردند پنجره‌های خانه‌های خود را ببندند. و در صورت احساس بوی عجیب، فوراً محل را ترک کنند. برخی از افراد نزدیک به محل انفجار دچار سرگیجه و حالت تهوع شدند که نشان‌دهندهٔ وجود مواد سمی در دود بود.
در مورد دلیل انفجار در بندرعباس آتشنشانان می‌گویند خاموش کردن آتش بسیار سخت خواهد بود، چون نمی‌دانند با چه نوع موادی سروکار دارند. مثلاً اگر مواد شیمیایی مانند اسید سولفوریک در آتش وجود داشته باشد، ریختن آب روی آن ممکن است واکنش خطرناکی ایجاد کند. به همین دلیل، آنها مجبورند از کف‌های مخصوص یا گازهای خنک کننده استفاده کنند که کار را بسیار پیچیده و دشوار می‌کند.
